Guðný Finnsdóttir 100 ára
Guðný Finnsdóttir varð 100 ára þann 3. apríl 2022. Hún býr á hjúkrunarheimilinu Sæborg á Skagaströnd og er þriðja konan þar sem nær þessum aldri á undanförnum sex árum.
Guðný, eða Gýja eins og hún er alltaf kölluð, fæddist í Skrapatungu í Laxárdal í Austur-Húnavatnssýslu 3. apríl 1922. Þar var hún svo skírð Guðný Sigríður 1. júlí 1922.
Í Skrapatungu ólst hún upp í torfbæ, eins og þá var títt, hjá foreldrum sínum, þremur systkinum og einni eldri fóstursystur. Gýja útskrifaðist úr Kvennaskólanum á Blönduósi 4. maí 1945 en þá þótti nám í kvennaskóla töluvert mikil menntun.
Hún giftist Kristni Ágúst Jóhannssyni skipstjóra, hafnarstjóra og síðast starfsmanni Rarik í júlí 1948 og bjuggu þau allan sinn búskap á Skagaströnd. Saman eignuðust þau svo fjögur börn á árunum 1948 – 1954. Kristinn lést í nóvember 2002 og eftir það bjó Gýja ein á heimili þeirra að Hólabraut 7. Eftir að börnin voru komin á legg starfaði hún í Rækjuvinnslunni og á saumastofunni Violu. Síðustu árin hefur hún búið á Sæborg.
Fréttaritari hitti Gýju í vikunni í íbúð sinni, uppáklædda og fína eins og hún er alltaf.
- Er eitthvað sérstakt sem þú þakkar að ná að verða 100 ára?
„Nei, ég hef aldrei spáð í það. Aldurinn læðist aftan að manni án þess að maður sé eitthvað að spekúlera í því. Svo er maður bara allt í einu orðinn 100 ára hvort sem manni líkar betur eða verr.“
- Þú reyktir aldrei eins og var þó algengt hjá fólki hér áður fyrr?
„Nei, ekki get ég sagt það. Stöku sinnum fékk maður sér sígarettu á þorrablótum því það þótti svo fínt að hafa þetta milli fingranna. Mig langaði aldrei í þetta sem betur fer. Gerði það meira svona upp á punt.“
- Hvernig var að alast upp í torfbæ? Var ekki þröngt um ykkur?
„Það var ágætt. Það voru rúm meðfram veggjunum beggja megin og borðið var undir glugganum á stafninum. Við krakkarnir sváfum andfætis í rúmunum. En svo var líka sofið í fremsta húsinu.“
- Var ekki búið á mörgum bæjum í dalnum þegar þú varst þarna?
„Jú jú, Það voru margir bæir og mikill samgangur og hjálp á milli bæja. Við vorum t.d. mikið saman systurnar þrjár og Björg á Balaskarði. Hún var fimm árum yngri en bráðþroska og stór.“
- Hvernig var með böll þegar þú varst ung. Hvar voru þau haldin?
„Ég man að ég fór á ball á Neðri-Mýrum og líka niðri á Sölvabakka, heima hjá Jóni frænda mínum. Pabbi og hann voru bræður. Það var bara dansað í stofunni.“
Með byssur en ósköp prúðir
- Hvað tók við hjá þér þegar þú fórst svo að heiman?
„Ég fór í Kvennaskólann á Blönduósi í eitt ár. En áður var ég í vist eða vinnukona í Reykjavík hjá Jóhanni Ólafssyni. Hann var ríkur. Þar passaði ég börn og vann önnur heimilisstörf eins og tími vannst til frá börnunum. Svo náttúrulega tók ég saman við Kidda minn og þá varð ég húsmóðir á eigin heimili. Ég man að ég átti saumavél, svona handsnúna, og saumaði kjól og kjól fyrir mig og aðra. Ég saumaði líka dragtir og dragtarjakka. Við systurnar sáum jakka, skoðuðum hann í krók og kring til að sjá hvernig þeir væru gerðir, hvar maður þyrfti að byrja og hvernig. Þetta varð svo allt miklu auðveldara þegar tískublöðin fóru að koma. Þeim fylgdu snið sem maður gat farið eftir.“
- Ég hef heyrt að þú hafir verið sérlega góð prjónakona og prjónað peysur sem báru af öðrum?
„Ég veit nú ekkert um það en ég prjónaði töluvert. Til dæmis peysur á barnabörnin mín. Hvort þær voru betri eða verri en aðrar veit ég ekki.“
- Manstu eitthvað eftir stríðsárunum ?
„Já, já. Það var fjöldi af hermönnum á Blönduósi, alveg heilt hverfi af bröggum með hermönnum. Ég man að þrisvar sinnum kom hópur af þeim, sjö held ég, labbandi heim að Tungu. Pabbi tók þeim vel og bauð þeim inn og það var hitað kaffi í stóra svarta katlinum. Það þurfti mikið kaffi. Ég man að þeir óðu yfir ána en fóru ekki úr sokkunum eins og aðrir gerðu. Einn var reyndar í vaðstígvélum. Þeir voru með byssur greyin en ósköp prúðir. Ég heyrði aldrei neitt um stelpustand á hermönnunum sem voru hérna. Þeim hlýtur að hafa leiðst að hanga hérna yfir ekki neinu. Eitthvað voru þeir líka að labba hérna í Mánaskálarfjallinu hátt uppi. Sjálfsagt eitthvað að æfa sig.“
Höf: Fréttaritari Morgunblaðsins á Skagaströnd, Ólafur Bernódusson
Nánar er fjallað um málið í Morgunblaðinu 2. apríl og á mbl.is
Ljósmyndasafn Skagastrandar
